L'aigada

Henri-Antoine Verdier est né à Taulhac (Haute-Loire), en 1911, près du Puy-en-Velay. Il a écrit plusieurs livres en français ou en occitan du Velay.

Henri-Antoine Verdier rapporte ici une crue de la Loire, en septembre 1900, sur la commune de Coubon (Haute-Loire). Ce récit a été écrit peu après la très importante crue de 1980 qui causa plusieurs morts. Ce texte est tiré de l'ouvrage "Mémoires d'un papi auvergnat".

Retranscrit par Didier Grange

Lo Cobonièrs èran montats dinc las chambras o las granjas car saban que l'aiga arriba viste. Un còp que z-es pro bèla embalalha tot, desraja tot. Los arbres emportats nadan un moment puèis s'accròchan a quicòm, n'arriba d'autres. Fan barratge. Tot s'acampa aquí darrièr puèis aquò lacha d'un còp. Alors, Léger es mais que Léger, aquò's l'Aigada. Davala los pònts, monta dinc los estaus, empòrta le bestial e le monde mais que n'an pas ausit, ausit tròp tard, o pas cresut elh "Gara de l'aiga ! ...".

A, creida que creidarás "gara de l'aiga" a jamais arrestat Léger e l'arrestarán jamais. Chaudriá poder arrestar la pluèia quand i n'a de tròp mès quau pòt atánher e sarrar le robinet ?

Aquel'an d'aquí, en setembre 1900, se me sovente bien, le pònt suspendut de Cobon tenguèt bòn, mès que d'aiga ! Ma maire me disiá que despuèis le pònt embe una colhèssa òm auriá podut se servir dinc Léger ! L'aiga emportèt de bestial, mès sabe pas se emportèt de monde.

Gara de l'aiga ! ... gara de l'aiga ! ... creidatz-v-o, creidat-v-o pus fòrt, per totes los biais que vodretz, Léger a gis de coeur, a sas tèmas.

Ecriture de l'auteur

Los Coubouniers èront mountats dinc las chombras o las granjos car sabont que l'aiga arriba viste. Un cop que z'es prou bèla embalhava tot, deiraja tot. Los abres emportats nadont un momént pués s'accrochont a quicon, n'arriba d'autres. Font barrage. Tot s'accompa aqui darrié pués aquo lacha d'un cop. Alors, Lege es mais que Lege aquo's l'Aigada. Davala los ponts, mounta dinc los estáus , emporta le bestiáu é le mounde máis que n'ont pas áugit, áugit trop tard o pas cresut elh "Gara de l'aiga !...".

A creidá que creidarás "gára de l'áiga" ot jamáis arrestat Lege é l'arrestaront jamáis. Chedriot pouder arrestá la plueia quand lhi n'ot de trop mé quáu pouot attonhe é sára le robinet ?

Aquel on d'aqui, en septembre 1900, se me sovénte bien, le pont suspendut de Coubou tenguet bó, me que d'aiga ! Ma maira me diesiot que después le pont embe'na couessa on áuriot poudut se servi dinc Lege ! L'áigada emportet de bestiáu, me sabe pas se emportet de mounde.

Gára de l'aiga !... gára de l'aiga !... creidaz vo, creidaz vo pu fort, par totos los biáis que voudrez, Lege a gis de coeur, ot sas tèmas.


Tèxtes
Lo Velai
Los jalhs d'Issinjau
Poésies patoises
País de Beaus
Monistròl
La nuèit dau maquisardV
Miquièl Montanhon e Catarina
Sermon
Lo retorn dau paire
L’arribaa de la prima
Nòstra Dama de Mai
Las cendres
La nèu delh cocut
Nosautres
Un òme solet
Nadau
Responsa de la mòrt
Quand l'aiga mancava
PrimaV
Maria de la Crèca
Una messa de meianuèit elh Chastelàs das ChaptuèlhsV
Lo Finon d'às Chardaire
Lo ratairòl
L'aigada
Las maluranças de Jausèl lo BanardV
La darreira gaita

Escoutar
Radio Cime du Lizieux - Le patois vous parleV
L'aurelha de caireV
Sovenença dau certificat d'estúdiaV
Doctor KnockV
Sovenença daus mes de MaiV
Lo clochièr de LapteV
La chabra o la femnaV
Quaucòm que òm pèrd de veguáV
Los rats dins las bràiasV
Coma faire un fiulòtV
Carnaval elh Puèi de VelaiV
Temps de gestacionV
Nadal en VelaiV
Lo nenufarV
Las muaasV
Jan-JanetaV
Lo presidentV
Las meissonsV
Las escossalhasV
Las clòchas vès RomaV
Las cartas eissublaasV
Lo diable e lo maneschalV
La morrelhadaV
La muaa sus BrossetasV
Los solaçaires 2012V
Lo petaçatgeV
Lo bèu-fraireV
L'enigme daus cauquilhardsV
Lo remèdiV
Un braconaire ès GolenaV
Las damas blanchas de TalhacV
Los cinc jausV
Un jour de marché, à Yssingeaux, en 1956V

Saber
Las vergenas nèiras
Los Montgolfièr
Fèstas delh Rei de l'Aucèl
La TrifòlaV
La Chasa-Dieu

Obrar e descubrir
Prononciacion de l'occitanV
Lexic parlantV
JòcsV
Lexique occitan du nòrd-èst Velay
Toponymie de l'Yssingelais
Lexique occitan sigolénois
Un parler roman, le patois de Sainte-Sigolène
Toponymie sigolénoise
Lexique de l'occitan auvergnat

Archius
Vès Aurèc 2006V
Dictada 2008V
Dictada 2009V
CAOC 2011V
Dictada 2012V
La Retornada 2016V
La Retornada 2017V
La Retornada 2018V
Ostal delh Fen GrasV

Aigada
inondation, crue

Léger
Loire

Cobonièr
habitant de Coubon (Haute-Loire)

embalalhar
balayer

colhèssa
louche

tèma
manie, fantaisie

Marraire
Paraulas de tèrras occitanas
Dimarts 10 de decembre de 2024
cinc oras e tretze
Acuèlh | Letra Marraire | D'uns liams | Prepaus